सीमाविरहित युगात प्रवेश: ३०-भाषीय ब्लॉग साइट तयार करणे

मी माझ्या ब्लॉगसाठी लिहिलेले लेख व्यवस्थित ठेवण्यासाठी, जनरेटिव्ह एआय (जेमिनी) वापरून स्वतःची वेबसाइट तयार केली.

कातोशीची संशोधन टिपणे https://katoshi-mfacet.github.io/

ही साइट जपानीमध्ये लिहिलेल्या ब्लॉग पोस्टच्या मसुद्यांमधून आपोआप तयार होते.

तिची वैशिष्ट्ये अशी आहेत:

• लेख मसुद्यांमधून स्वयंचलित निर्मिती
• वर्गीकरण आणि टॅगिंगद्वारे लेखांचे आयोजन
• ३० भाषांसाठी समर्थन आणि सुलभता (accessibility)

मूलभूत कार्यप्रणाली

यातील मूलभूत कार्यप्रणालीमध्ये ॲस्ट्रो (Astro) फ्रेमवर्कवर आधारित एक सानुकूल प्रोग्राम वापरला आहे, जो लेखांच्या मसुद्यांमधून आपोआप HTML फाइल्स तयार करतो.

मी हा प्रोग्राम Google च्या जेमिनी (Gemini) सोबत चॅट करून विकसित केला आहे.

या कार्यप्रणालीमुळे, एकदा मी लेखाचा मसुदा लिहून पुनर्निर्मिती प्रक्रिया (regeneration process) चालवल्यानंतर, HTML फाइल्स आपोआप अपडेट होतात आणि वेबसाइटवर दिसतात.

वर्गीकरण आणि टॅगिंग

मी वर्गीकरण आणि टॅगिंगसाठी एक स्वतंत्र प्रोग्राम देखील विकसित केला आहे.

हा प्रोग्राम API द्वारे जेमिनीला (Gemini) लेख पाठवतो, ज्यामुळे ते स्वयंचलितपणे वर्गीकृत आणि टॅग केले जातात.

लेखासोबत श्रेणी (categories) आणि टॅग्जची (tags) यादी दिल्यास, जेमिनी लेखाचा अर्थ लावते आणि कुशलतेने योग्य सूचना देते.

शिवाय, श्रेणी आणि टॅग्जच्या याद्या स्वतःच मागील लेखांमधून दुसऱ्या सानुकूल प्रोग्रामद्वारे काढल्या जातात. येथेही जेमिनीचा उपयोग केला जातो.

मागील लेख API द्वारे जेमिनीला क्रमाने पाठवले जातात, ज्यामुळे श्रेणी आणि टॅग्जचे संभाव्य पर्याय मिळतात. त्यानंतर, सर्व लेखांमधून काढलेले हे संभाव्य श्रेणी आणि टॅग्ज जेमिनीला पाठवले जातात, जेणेकरून श्रेणी आणि टॅग्जच्या अंतिम याद्या निश्चित होतील.

ही संपूर्ण प्रक्रिया देखील एका प्रोग्रामद्वारे स्वयंचलित केली जाते.

बहुभाषिक अनुवाद

बहुभाषिक समर्थनासाठी अनुवादाची आवश्यकता आहे. अर्थात, या अनुवादासाठीही जेमिनीचा (Gemini) वापर केला जातो.

अनुवादाचे दोन प्रकार आहेत:

एक म्हणजे वेबसाइटवरील सामान्य मजकुराचा अनुवाद, जो कोणत्याही लेखाशी संबंधित नसतो. यात मेनू आयटमची नावे, आत्म-परिचय आणि तत्सम मजकूरांचा समावेश असतो.

दुसरा प्रकार म्हणजे लेखांच्या मसुद्यांचा अनुवाद.

या दोन्ही प्रकारच्या अनुवादांसाठी, मी एक सानुकूल प्रोग्राम तयार केला आहे जो जेमिनीच्या API चा वापर करून अनुवाद करतो.

सुलभता (Accessibility)

दृष्टिहीन व्यक्तींना लेखांमधील मजकूर ऑडिओद्वारे ऐकता यावा, किंवा ज्यांना माऊस वापरणे कठीण वाटते त्यांना केवळ कीबोर्ड नियंत्रणाने वेबसाइट ब्राउझ करता यावी, याचा विचार करून HTML फाइल्समध्ये काही वैशिष्ट्ये जोडून सुलभता सुधारली आहे.

मला सुलभतेबद्दल फारसे ज्ञान नव्हते; प्रोग्रामिंग संदर्भात आम्ही चॅट करत असताना जेमिनीनेच (Gemini) या सुधारणा सुचवल्या.

आणि सुलभता वाढवण्यासाठी HTML मध्ये हे बदल कसे लागू करावेत, हे मी जेमिनीला चॅटमध्ये विचारले आणि त्यानुसार बदल केले.

अडथळ्यांचे नाहीसे होणे

या वेबसाइटच्या निर्मितीसाठी जनरेटिव्ह एआयचा (Generative AI) विविध प्रकारे वापर करण्यात आला, ज्यात प्रोग्राम तयार करणे, अनुवाद आणि श्रेणी व टॅग्सचे आयोजन करण्यासाठी नैसर्गिक भाषा प्रक्रिया (natural language processing), तसेच सुलभता (accessibility) यासारख्या सूक्ष्म बाबी सुचवणे यांचा समावेश आहे.

शिवाय, लेख जोडल्यावर स्वयंचलित अद्यतनासाठी एक प्रणाली स्थापित केल्यामुळे, ज्यात HTML निर्मिती आणि श्रेणी व टॅग्जसाठी नैसर्गिक भाषा प्रक्रिया यांचा समावेश आहे, मी एक अशी वेबसाइट तयार करू शकलो आहे जी प्रत्येक नवीन लेखासोबत वाढत जाते.

या वेबसाइटच्या निर्मितीमुळे मला खऱ्या अर्थाने असे वाटले की जनरेटिव्ह एआयमुळे (Generative AI) अनेक अडथळे आता सहजपणे पार करता येतात.

सर्वप्रथम, भाषेचा अडथळा आहे. ३० भाषांना समर्थन देणे हे पारंपारिकपणे एखाद्या व्यक्तीसाठी, अनुवादाचा विचार केला तरी, अशक्य होते.

याव्यतिरिक्त, अनुवादित ब्लॉग्स इच्छित सूक्ष्म अर्थ (nuances) पोहोचवतात की नाही आणि मूळ भाषिकांसाठी (native speakers) ते शब्दप्रयोग अनाकलनीय किंवा आक्षेपार्ह असू शकतात का, याबद्दलही चिंता होती.

जनरेटिव्ह एआयचा अनुवाद पारंपारिक यंत्र अनुवादापेक्षा (machine translation) सूक्ष्म अर्थ अधिक अचूकपणे पोहोचवू शकतो आणि अधिक नैसर्गिक अभिव्यक्ती वापरू शकतो. शिवाय, अनुवादित आउटपुट पुन्हा जनरेटिव्ह एआयला देऊन अनावश्यक किंवा अयोग्य शब्दप्रयोगांसाठी तपासता येते.

वेबसाइटच्या बहुभाषिकतेच्या दृष्टिकोनातून, तारखा आणि एकके (units) यासारख्या घटकांना योग्यरित्या हाताळणे, जे भाषांनुसार अभिव्यक्तीमध्ये भिन्न असतात, हे एक आव्हान होते.

उदाहरणार्थ, जर पहिल्या श्रेणीत एक लेख, दुसऱ्यात दोन आणि तिसऱ्यात दहा लेख असतील, तर जपानीमध्ये ते फक्त "१記事 (१ लेख), २記事 (२ लेख), १०記事 (१० लेख)" असे असते, ज्यात "記事" हे एकक संख्येच्या नंतर जोडले जाते.

तथापि, इंग्रजीमध्ये तुम्हाला एकवचन आणि अनेकवचन यात फरक करावा लागतो, जसे की "१ article, २ articles, १० articles". याव्यतिरिक्त, काही भाषांमध्ये, लहान अनेकवचनी संख्या आणि मोठ्या अनेकवचनी संख्यांसाठी अभिव्यक्ती बदलू शकते असे म्हटले जाते.

शिवाय, अरबी सारख्या उजवीकडून डावीकडे लिहिलेल्या भाषांसाठी, वाचकाच्या डोळ्यांच्या हालचालीनुसार संपूर्ण वेबसाइटचे लेआउट उजवीकडून डावीकडे नैसर्गिक प्रवाहानुसार बनवण्याचा विचार करावा लागतो. जर मजकुरात किंवा प्रतिमांमध्ये बाणांचा वापर केला असेल, तर ते क्षैतिजपणे (horizontally) उलट करावे लागतील. हे मुद्दे देखील जनरेटिव्ह एआयद्वारे तपासले जातात.

जनरेटिव्ह एआयच्या मदतीने वेबसाइटच्या बहुभाषिकतेवर काम केल्याने, पारंपारिक पद्धतींनी दुर्लक्षित राहिलेल्या किंवा विचारात न घेतलेल्या बाबींवरही मी बारकाईने लक्ष देऊ शकलो.

सुलभतेच्या विचारांनाही हेच लागू होते. यापूर्वी, मी फक्त अशा लोकांचा विचार करू शकत होतो जे वेबसाइट माझ्याप्रमाणेच पाहतात.

परंतु, जनरेटिव्ह एआय सहजपणे असे विचार समाविष्ट करते जे माझ्या लक्षात आले नसते, किंवा प्रयत्नांमुळे मी दुर्लक्षित केले असते.

जरी बहुभाषिकता आणि सुलभता अजूनही परिपूर्ण नसली तरी, मला विश्वास आहे की त्यांची गुणवत्ता मी एकट्याने विचार करून आणि संशोधन करून मिळवलेल्या गुणवत्तेपेक्षा खूपच जास्त आहे.

या प्रकारे, जनरेटिव्ह एआयने ब्लॉग लेखांद्वारे माहिती प्रसारित करण्याच्या माझ्या प्रयत्नांमधील अनेक अडथळे दूर केले आहेत.

शेवटी

मी एक सिस्टिम इंजिनियर असून मला प्रोग्रामिंगचा विस्तृत अनुभव आहे. मी कामासाठी वेबसाइट्स तयार करत नसलो तरी, भूतकाळात छंद म्हणून मी अनेक वैयक्तिक होमपेजेस बनवली आहेत.

या अनुभवाच्या आणि जनरेटिव्ह एआयसोबतच्या (generative AI) चॅट संवादांच्या मदतीने, मी ही स्वयंचलित बहुभाषिक ब्लॉग साइट निर्मिती प्रणाली सुमारे दोन आठवड्यांत तयार करू शकलो.

जनरेटिव्ह एआय नसती, तर मी बहुभाषिक समर्थनाचा विचारही केला नसता. या अर्थाने, असे म्हणता येईल की तिने कल्पनाशक्तीचा अडथळा ओलांडला.

शिवाय, प्रत्येक वेळी लेख जोडल्यावर वर्गीकरण आणि टॅगिंगच्या प्रयत्नाचा विचार करता, सुरुवातीला तयार केल्यावर साइट अद्ययावत होणे थांबण्याची शक्यता खूप जास्त होती. जनरेटिव्ह एआयच्या नैसर्गिक भाषा प्रक्रियेमुळे (natural language processing) शक्य झालेल्या ऑटोमेशनमुळे, मी देखभाल आणि अद्यतनांचे अडथळे दूर करू शकलो.

याव्यतिरिक्त, माझ्यासारख्या प्रोग्रामिंग किंवा वेबसाइट निर्मितीचा अनुभव नसलेल्या व्यक्तींनाही ही प्रणाली तयार करता येते. जर तुम्ही हा लेख जेमिनीसारख्या जनरेटिव्ह एआयला दाखवला आणि एक अशी प्रणाली तयार करण्याची तुमची इच्छा व्यक्त केली, तर ते तुम्हाला कसे तयार करायचे ते शिकवेल.

मी माझा प्रोग्राम व्यापक वापरासाठी प्रकाशित करू शकेन, परंतु आता जनरेटिव्ह एआय पूर्ण विकसित सॉफ्टवेअर इंजिनियर बनत असल्यामुळे, सामायिक करण्यासाठी सर्वात मौल्यवान माहिती प्रोग्राम नसून, या लेखाप्रमाणे कल्पना आणि यंत्रणांचे स्पष्टीकरण असेल. कल्पना आणि मूलभूत यंत्रणा प्रोग्रामपेक्षाही अधिक सहजपणे बदलल्या, सुधारल्या आणि एकत्र केल्या जाऊ शकतात.

यावरून असे सूचित होते की सॉफ्टवेअर विकास आणि वेबसाइट निर्मितीचे अडथळे जसे नाहीसे होत आहेत, तसेच वैयक्तिक माहिती प्रसाराचे अडथळेही नाहीसे होतील.

तांत्रिकदृष्ट्या, इंटरनेटने माहिती देवाणघेवाणीचा अडथळा अक्षरशः दूर केला आहे, तरीही आपण भाषा आणि सुलभता (accessibility) यासारख्या अडथळ्यांनी अजूनही बाधित आहोत.

यंत्र अनुवाद (machine translation) आणि टेक्स्ट-टू-स्पीच (text-to-speech) यांसारख्या साधनांमुळे प्राप्तकर्त्याच्या चातुर्याने आपण हे अडथळे काही प्रमाणात पार करू शकतो, परंतु माहिती पाठवणाऱ्याने कृती आणि विचार केल्याशिवाय ते पार करता येणार नाहीत असे काही भागही आहेत.

जनरेटिव्ह एआय नेमके तेच अडथळे दूर करते जे माहिती पाठवणाऱ्यांना पार करावे लागतात.

भाषा आणि सुलभतेचे अडथळे नाहीसे झाले तरी, संस्कृती, चालीरीती आणि मूल्यांमधील फरकांसारखे आणखी अडथळे निश्चितपणे असतील. हे अडथळे दूर करणे कदाचित अधिक कठीण असू शकते.

तथापि, ते कठीण अडथळे दूर करण्यासाठी, आपण प्रथम त्यापूर्वीचे अडथळे दूर केले पाहिजेत. एकदा आपण अशा अडथळ्यासमोर आलो की, तो दूर करण्यासाठी नवीन कल्पना आणि तंत्रे उदयास येतील.

अशा प्रकारे, आपण एका अशा युगाकडे वाटचाल करत असू जिथे जगातून अडथळे नाहीसे होत आहेत. या वेबसाइटच्या निर्मितीमुळे मला हेच जाणवले.